Οι κακώσεις του Lisfranc προκύπτουν εάν τα οστά στο μέσο πόδι είναι σπασμένα ή οι σύνδεσμοι που υποστηρίζουν το μέσο πόδι σκίζονται. Η σοβαρότητα του τραυματισμού μπορεί να ποικίλλει από απλό σε πολύπλοκο, που περιλαμβάνει πολλές αρθρώσεις και οστά στο μέσο του ποδιού.

Ένας τραυματισμός στο Lisfranc συχνά εκλαμβάνεται ως απλό διάστρεμμα, ειδικά εάν ο τραυματισμός είναι αποτέλεσμα απλής περιστροφής και πτώσης. Ωστόσο, ο τραυματισμός της άρθρωσης Lisfranc δεν είναι ένα απλό διάστρεμμα που πρέπει απλώς να “απομακρυνθεί”. Είναι ένας σοβαρός τραυματισμός που μπορεί να χρειαστεί πολλούς μήνες για να θεραπευτεί και μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία.

Ανατομία

Το μέσο πόδι είναι η μεσαία περιοχή του κάτω ποδιού, όπου ένα σύμπλεγμα μικρών οστών σχηματίζει μια αψίδα στην κορυφή του ποδιού. Από αυτό το σμήνος, πέντε μακριά οστά (μετατάρσια) εκτείνονται στα δάχτυλα των ποδιών. Τα οστά συγκρατούνται στη θέση τους από συνδετικούς ιστούς (συνδέσμους) που εκτείνονται τόσο σε όλη όσο και κάτω από το πόδι. Ωστόσο, δεν υπάρχει συνδετικός ιστός που να συγκρατεί το πρώτο μετατάρσιο με το δεύτερο μετατάρσιο. Μια περιστρεφόμενη πτώση μπορεί να σπάσει ή να μετατοπίσει (εκτοπίζει) αυτά τα οστά εκτός τόπου.

Το μέσο πόδι είναι κρίσιμο στη σταθεροποίηση της αψίδας και στο περπάτημα (βάδισμα). Κατά τη διάρκεια του περπατήματος, μεταφέρει τις δυνάμεις που δημιουργούνται από τους μυς της γάμπας στο μπροστινό μέρος του ποδιού.

Το συγκρότημα άρθρωσης μέσου ποδιού ονομάζεται επίσης άρθρωση Lisfranc. Ονομάστηκε από το Γάλλο χειρουργό Jacques Lisfranc de St. Martin, ο οποίος υπηρέτησε στον Ναπολέοντα στρατό το 1800.

Το κοινό συγκρότημα Lisfranc έχει μια εξειδικευμένη οστική και συνδετική δομή, παρέχοντας σταθερότητα σε αυτήν την άρθρωση.

Περιγραφή της κάκωσης Lisfranc

Το μεσαίο πόδι θα επηρεαστεί εάν τα οστά είναι σπασμένα  ή οι σύνδεσμοι σχίζονται (ρήξη). Οι τραυματισμοί μπορεί να ποικίλουν, από έναν απλό τραυματισμό που επηρεάζει μόνο μία άρθρωση έως έναν πολύπλοκο τραυματισμό που διαταράσσει πολλαπλές αρθρώσεις και περιλαμβάνει πολλαπλά κατάγματα.

Οι κακώσεις του Lisfranc τείνουν να βλάπτουν τον χόνδρο των αρθρώσεων του μεσαίου ποδιού. Ο χόνδρος καλύπτει τα άκρα των οστών στις αρθρώσεις, επιτρέποντας στις αρθρώσεις να κινούνται ομαλά. Εάν οι σοβαροί τραυματισμοί στο μέσο του ποδιού δεν αντιμετωπιστούν με χειρουργική επέμβαση, τότε η βλάβη του χόνδρου και το αυξημένο στρες στους αρθρώσεις του μεσαίου ποδιού θα οδηγήσουν σε κατάρρευση της αψίδας και της αρθρίτιδας, οι οποίες απαιτούν τη διόρθωση μέσω σύνθετης χειρουργικής επέμβασης.

Ακόμη και με την επιτυχή χειρουργική επέμβαση για τον τραυματισμό του Lisfranc, η αρθρίτιδα μπορεί να αναπτυχθεί αργότερα.

Αιτία

Αυτοί οι τραυματισμοί μπορούν να συμβούν με μια απλή στροφή και πτώση. Πρόκειται για τραυματισμό χαμηλής ενέργειας. Συνήθως εμφανίζεται σε ποδοσφαιριστές. Συχνά παρατηρείται όταν κάποιος σκοντάφτει και το πόδι κάμπτεται προς τα κάτω.

Πιο σοβαροί τραυματισμοί συμβαίνουν από άμεσο τραύμα, όπως πτώση από ύψος. Αυτοί οι τραυματισμοί υψηλής ενέργειας μπορούν να οδηγήσουν σε πολλαπλά κατάγματα και εξάρσεις των αρθρώσεων.

Συμπτώματα

Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα κάκωσης Lisfranc περιλαμβάνουν:

• Η κορυφή του ποδιού μπορεί να είναι πρησμένη και επώδυνη.
• Μπορεί να υπάρχουν μώλωπες τόσο στο πάνω όσο και στο κάτω μέρος του ποδιού. Οι μώλωπες στο κάτω μέρος του ποδιού υποδηλώνουν ιδιαίτερα τραυματισμό στο Lisfranc.
• Πόνος που επιδεινώνεται με τη στάση, το περπάτημα ή την προσπάθεια να σπρώξει κάτι το πόδι . Ο πόνος μπορεί να είναι τόσο σοβαρός που μπορεί να απαιτούνται δεκανίκια.
• Μώλωπες στο κάτω μέρος του ποδιού
• Ο αποχρωματισμός στο κάτω μέρος του ποδιού υποδηλώνει τραυματισμό στο Lisfranc.

Εάν η τυπική θεραπεία για ένα διάστρεμμα (ανάπαυση, πάγος, υψόμετρο) δεν ανακουφίζει τον πόνο και το πρήξιμο, θα πρέπει να ζητήσετε βοήθεια από έναν ορθοπεδικό χειρουργό.

Εξέταση γιατρού

Ιατρικό ιστορικό και φυσική εξέταση

Αφού μιλήσει μαζί σας για τα συμπτώματά σας και συζητήσει τις ανησυχίες σας, ο γιατρός σας θα εξετάσει το πόδι και τον αστράγαλο. Αν και ορισμένες από τις φυσικές εξετάσεις που θα κάνει ο γιατρός μπορεί να είναι οδυνηρές, καμία από αυτές δεν θα επιδεινώσει τον τραυματισμό.

Συγκεκριμένα πράγματα που θα αναζητήσει ο γιατρός σας περιλαμβάνουν:

• Μώλωπες στο κάτω μέρος του ποδιού σας. Αυτό υποδηλώνει ένα πλήρες σχίσιμο των συνδέσμων μεσαίου ποδιού ή κάταγμα μεσαίου ποδιού.
• Τρυφερότητα στην πίεση (ψηλάφηση) κατά μήκος του μεσαίου ποδιού.
• Πόνος με εξέταση πίεσης του μέσου ποδιού. Ο γιατρός μπορεί να πιάσει τη φτέρνα σας και να στρίψει το μπροστινό μέρος του ποδιού σας για να διαπιστώσει εάν υπάρχει πόνος στο μέσο του ποδιού. Αυτό δεν πρέπει να προκαλεί πόνο στο μη τραυματισμένο πόδι σας.
• Ο γιατρός μπορεί να πιάσει τα δάχτυλα των ποδιών σας και να τα μετακινήσει πάνω-κάτω για να καθορίσει εάν αυτό προκαλεί πόνο. Αυτό βάζει πίεση στο μέσο του ποδιού και θα προκαλέσει πόνο εάν υπάρχει τραυματισμός.
• Ο γιατρός μπορεί να σας ζητήσει να σταθείτε με το ένα πόδι και να σηκωθείτε στα «δάχτυλα των ποδιών». Αυτό δίνει σημαντική πίεση στο μέσο του ποδιού και είναι χρήσιμο εάν ο τραυματισμός είναι μικρός. Αυτό το τεστ δεν πρέπει να προκαλεί πόνο στο μη τραυματισμένο πόδι.

Εξετάσεις απεικόνισης

Άλλες εξετάσεις που μπορεί να ζητήσει ο γιατρός για να επιβεβαιώσει τη διάγνωσή σας περιλαμβάνουν:

Ακτινογραφίες. Τα σπασμένα οστά (κατάγματα) και η θέση των οστών φαίνονται σε μια ακτινογραφία. Μια ακτινογραφία μπορεί επίσης να δείξει την ευθυγράμμιση της άρθρωσης Lisfranc. Οποιαδήποτε αλλαγή στην κανονική άρθρωση μπορεί να υποδηλώνει τραυματισμό των συνδέσμων.

Εάν ο τραυματισμός συνέβη μετά από μια απλή συστροφή και πτώση (τραυματισμός χαμηλής ενέργειας), ο γιατρός μπορεί να ζητήσει τη λήψη ακτινογραφίας με τον ασθενή όρθιο. Σε αυτήν την περίπτωση, ο γιατρός ψάχνει έναν τραυματισμό του συνδέσμου, ειδικά εάν δεν αναμένεται να σπάσουν τα οστά.

Οι τραυματισμοί δεν θα γίνουν χειρότεροι από ακτινογραφία όρθιας στάσης , ούτε τραυματισμός που μπορεί να αντιμετωπιστεί χωρίς χειρουργική επέμβαση να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση εάν γίνει αυτό το τεστ. Ο γιατρός μπορεί μερικές φορές να κάνει ακτινογραφίες του μη τραυματισμένου ποδιού σας, είτε για σύγκριση είτε για να προσδιορίσει τη σταθερότητα της άρθρωσης.

Σάρωση μαγνητικής τομογραφίας. Αυτές οι εξετάσεις μπορούν να δημιουργήσουν καλύτερες εικόνες μαλακών ιστών όπως οι τένοντες. Αυτή η εξέταση δεν απαιτείται για τη διάγνωση ενός τραυματισμού Lisfranc. Μπορεί να ζητηθεί σε περιπτώσεις όπου η διάγνωση μπορεί να είναι αμφίβολη.

Σάρωση αξονικής τομογραφίας. Αυτές οι σαρώσεις είναι πιο λεπτομερείς από τις ακτίνες Χ και μπορούν να δημιουργήσουν εικόνες διατομής του ποδιού. Αυτή η εξέταση δεν απαιτείται για τη διάγνωση ενός τραυματισμού Lisfranc. Επειδή μια αξονική τομογραφία θα βοηθήσει στην αξιολόγηση της ακριβούς έκτασης του τραυματισμού και του αριθμού των αρθρώσεων που έχουν τραυματιστεί, ένας χειρουργός μπορεί να παραγγείλει αυτό το τεστ για να βοηθήσει στο σχεδιασμό χειρουργικής επέμβασης.

Θεραπεία της κάκωσης Lisfranc

Η θεραπεία για κάκωση Lisfranc εξαρτάται από το πόσο σοβαρός είναι ο τραυματισμός.

Μη χειρουργική θεραπεία

Εάν δεν υπάρχουν κατάγματα ή εξαρθρώσεις στην άρθρωση και οι σύνδεσμοι δεν είναι πλήρως σχισμένοι, η μη χειρουργική θεραπεία μπορεί να είναι το μόνο που είναι απαραίτητο για τη θεραπεία. Ένα μη χειρουργικό πρόγραμμα θεραπείας περιλαμβάνει μια ειδική μπότα και αποφυγή βάρους για 6 εβδομάδες. Πρέπει να είστε πολύ αυστηροί για να μην βάζετε βάρος στο τραυματισμένο πόδι σας κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Ο γιατρός σας θα θέλει να σας παρακολουθεί τακτικά και να λαμβάνει επιπλέον ακτινογραφίες για να βεβαιωθείτε ότι το πόδι σας θεραπεύεται καλά. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, εάν υπάρχουν ενδείξεις ότι τα οστά στην τραυματισμένη άρθρωση έχουν κινηθεί, τότε θα χρειαστεί χειρουργική επέμβαση για να επανατοποθετηθούν τα οστά.

Χειρουργική θεραπεία

Συνιστάται χειρουργική επέμβαση για όλους τους τραυματισμούς με κάταγμα στις αρθρώσεις του μεσαίου ποδιού ή με ανώμαλη τοποθέτηση των αρθρώσεων. Ο στόχος της χειρουργικής θεραπείας είναι η ευθυγράμμιση των αρθρώσεων και η επαναφορά των σπασμένων θραυσμάτων των οστών σε κανονική θέση.

Εσωτερική στερέωση. Σε αυτή τη διαδικασία, τα οστά τοποθετούνται σωστά (μειωμένα) και συγκρατούνται στη θέση τους με πλάκες ή βίδες. Επειδή οι πλάκες ή οι βίδες θα τοποθετηθούν σε αρμούς που συνήθως έχουν κάποια κίνηση, μέρος ή όλο αυτό το υλικό μπορεί να αφαιρεθεί αργότερα. Αυτό μπορεί να ποικίλλει από 3 έως 5 μήνες μετά τη χειρουργική επέμβαση και είναι στη διακριτική ευχέρεια του χειρουργού.

Περιστασιακά, το υλικό ενδέχεται να σπάσει πριν αφαιρεθεί. Αυτό δεν είναι ασυνήθιστο όταν βίδες ή πλάκες εκτείνονται σε οστά που έχουν κάποια κίνηση. Το μέταλλο μπορεί  να αποτύχει κάτω από αυτές τις συνθήκες, ακριβώς όπως ένας συνδετήρας που θα χαλάσει θα αποτύχει εάν λυγίζει επανειλημμένα. Τις περισσότερες φορές η χειρουργική επέμβαση είναι επιτυχής ακόμη  και αν κάποιο από τα υλικά αποτύχει.

Σύντηξη. Εάν ο τραυματισμός είναι σοβαρός και έχει βλάβη που δεν μπορεί να αποκατασταθεί, η σύντηξη μπορεί να συνιστάται ως η αρχική χειρουργική διαδικασία. Η σύντηξη είναι ουσιαστικά μια διαδικασία «συγκόλλησης». Η βασική ιδέα είναι η σύντηξη των χαλασμένων οστών, ώστε να επουλωθούν σε ένα ενιαίο, συμπαγές κομμάτι.

Οι αρθρώσεις στο μέσον του ποδιού έχουν πολύ μικρή κίνηση και μεταφέρουν κυρίως την πίεση στο μπροστινό μέρος του ποδιού. Ως εκ τούτου, οι ασθενείς που χρειάζονται χειρουργική επέμβαση σύντηξης μπορούν να έχουν σχετικά φυσιολογικό βάδισμα.

Οι κακώσεις Lisfranc που μπορεί να απαιτούν σύντηξη περιλαμβάνουν αρθρώσεις που δεν μπορούν να επιδιορθωθούν με βίδες ή πλάκες ή όταν οι σύνδεσμοι έχουν σοβαρή ρήξη. Το υλικό δεν θα πρέπει να αφαιρεθεί επειδή οι αρμοί είναι συντηγμένοι και δεν θα κινηθούν μετά την επουλωτική τους.

Αποκατάσταση

Μετά από οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση (μείωση ή σύντηξη), συνιστάται περίοδος μη άρσης βαρών για 6 έως 8 εβδομάδες, σε μπότα χύτευσης. Η τοποθέτηση βάρους ξεκινά ενώ ο ασθενής βρίσκεται στη μπότα εάν οι ακτινογραφίες φαίνονται κατάλληλες μετά από 6 έως 8 εβδομάδες. Το βάρος που μπορεί να βάλει ένας ασθενής στο πόδι του, καθώς και η απόσταση που επιτρέπεται να περπατήσει ο ασθενής, είναι στη διακριτική ευχέρεια του χειρουργού.

Εάν ο ασθενής είχε εσωτερική στερέωση (όχι σύντηξη), θα πρέπει να αποφεύγονται δραστηριότητες πρόσκρουσης, όπως τρέξιμο και άλμα, έως ότου αφαιρεθεί το υλικό.

Ανάκτηση

Μερικοί αθλητές δεν επιστρέφουν ποτέ στα προ του τραυματισμού αθλητικά επίπεδα μετά από αυτούς τους τραυματισμούς. Παρά την εξαιρετική χειρουργική μείωση και στερέωση, μπορεί να εμφανιστεί αρθρίτιδα από τη βλάβη στον χόνδρο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε χρόνιο πόνο και μπορεί να απαιτήσει σύντηξη στο μέλλον.