Το Πελματογράφημα ή κινητική ανάλυση βάδισης (στατική και δυναμική) είναι μία διαγνωστική ιατρική συσκευή που λειτουργεί κωpis ακτινοβολία ή ραδιενέργεια. Αποτελείται από χιλιάδες αισθητήρες οι οποίοι καταγράφουν και αναλύουν τη βάδιση  σε δισδιάστατες και τρισδιάστατες γραφικές παραστάσεις και καθιστά αναγνωρίσιμες τις ανατομικές παραλλαγές και παθήσεις των κάτω άκρων.

Τα δεδομένα ενός στατικού πελματογραφήματος μάs παρέχουν πληροφορίες σχετικά με:

• Τις υψηλές πελματιαίες πιέσεις που ασκούνται στο πέλμα και το μέσο όρο αυτών
• Την ισορροπία του ασθενούς (s-tabilometry) σε σχέση με το κέντρο βάρους του σώματος του ή για το κάθε πόδι ξεχωριστά
• την επιφάνεια στήριξης
• Τη θέση όπου βρίσκεται η πτέρνα (βλαισότηs) σε σχέση με το πρόσθιο τμήμα του ποδιού, την φόρτιση της ποδικής καμάρας κ.α.

Ανάλογα με το λογισμικά, υπάρχει η δυνατότητα να μετρηθούν αποστάσεις ή ακόμα και γωνίες μεταξύ αξόνων, κατά την προτίμηση του εξεταστή, ενώ υπάρχουν δυσδιάστατες και τρισδιάστατες απεικονίσεις. Η δυναμική μέτρηση παρέχει πληθώρα επιπλέον  δεδομένων, όπου -εκτός από τα παραπάνω- δίνεται επιπλέον ανάλυση σχετικά με:

• Τον χρόνο παραμονής των πελματιαίων πιέσεων
• Κινηματογραφική ανάλυση του βηματισμού
• Κατηγοριοποίηση του βηματισμού σε φάσεις (gaitcy-cle)
• Τον μέσο όρο των πελματικών πιέσεων σε γραμμή (COPline)
• Ανάλυση και σύγκριση μεταξύ βηματισμών
• Επιμέρους ξεχωριστή ανάλυση για οποιαδήποτε ανατομική περιοχή.

Κλινική εφαρμογή του πελματογραφήματος

Τα δεδομένα που λαμβάνονται από τη μέτρηση των πελματιαίων πιέσεων, μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την εκτίμηση, καθώς και για τους μετέπειτα χειρισμούς (θεραπεία) σε ασθενείς με μεγάλη ποικιλία διαταραχών του ποδιού, που συνδέονται με νευρολογικές ή μυοσκελετικές δυσλειτουργίες οι οποίες προσβάλλουν παιδιά και ενήλικες.

Παραδείγματα

Στο πεδίο των αθλητικών κακώσεων. Είναι δυνατό μέσω πελματογραφήματος να εντοπιστούν τυχόν παραλλαγές της ενδογενούς κινητικότητας. Με τον όρο “υπερκινητικότητα” υποδηλώνεται η ανώμαλη κινητικότητα των οστών κατά τη φόρτιση του μέλους. Το πόδι πρήζεται και επιδεινώνεται υπερβολικά κατά τη φόρτιση, αυξάνοντας συνεπώς και το μήκος του. Σύνδρομα κόπωσης, τενοντίτιδες και φυσικά μεγαλύτερο κόστος σε ενέργεια από τους μύες είναι μερικές από τις συνέπειες.

Αντίθετα το πόδι με υψηλή ποδική καμάρα έχει την τάση να είναι λιγότερο ελαστικό στον επιμήκη άξονα του και η πελματιαία απονεύρωση του είναι τεταμένη, με αποτέλεσμα να υστερεί στη λειτουργεία του ως απορροφητή των δονήσεων, γεγονός που έχει μακροπρόθεσμα παθολογικές επιπτώσεις. Είναι λογικό ότι οι παραπάνω επιπτώσεις δεν αφορούν μόνο τον άκρο πόδα, αλλά όλη την κινητική αλυσίδα (γόνατο, ισχίο, μέση).

Στο παιδιατρικό πεδίο. Πολλές διαταραχές της βάδισης με έσω / έξω στροφή του ισχίου, βλαισοπλατυποδία, προσαγωγή του μετατάρσιου, ραιβοποδία, ιπποποδία, νευρολογικές παθήσεις, είναι μερικές από τις ενδείξεις για πελματογράφημα.

Μεταβολικές παθήσεις όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και τις επιπλοκές που επιφέρει στον άκρο πόδα. Ο εντοπισμός των πελματιαίων πιέσεων θεωρείται ύψιστης σημασίας για τον περιορισμό των εξελκώσεων και κατ’ επέκταση των ακρωτηριασμών.

Στον χειρουργικό τομέα πελματογράφημα γίνεται πριν την επέμβαση και κατόπιν αυτής (μετά το στάδιο σχετικής αποκατάστασης) για ακόμη πιο ολοκληρωμένη εικόνα του θεράποντος ιατρού, ιδιαίτερα σε επεμβάσεις σε ανατομικές περιοχές των μεταταρσίων και δακτύλων, όπου πλέον οι φορτίσεις θα είναι διαφορετικές.

Στη ρευματοειδή αρθρίτιδα όπου υπάρχουν δυσμορφίες και προπέτεια των μεταταρσίων κεφαλών, με έμπροσθεν μετανάστευση ινολιπώδους ιστού.

Άλλες παθήσεις που προσβάλουν την παρεγκεφαλίτιδα και την ισορροπία.

Πραγματικά ο κατάλογος θα μπορούσε να είναι πολύ μακρύς με το καθένα παράδειγμα να αποτελεί ξεχωριστό κεφάλαιο.

Είναι σημαντική η εξέταση των πελματιαίων πιέσεων όχι μόνο σαν υποστήριξη της εκάστοτε διάγνωσης, αλλά πολύ περισσότερο σαν οδηγό της εκάστοτε θεραπείας. Συμπληρωματικά, και ο ίδιος ο ασθενής εκπαιδεύεται καλύτερα, κατανοώντας με γραφικές παραστάσεις την πάθηση του, ή και την πρόοδο του με αποτέλεσμα να βοηθάει περισσότερο τον θεράποντα εξεταστή.

Παθήσεις λοιπόν όπως η πλατυποδία, βλαισός μέγας δάκτυλος (κότσι), μεταταρσαλγία, διαβητικό πόδι, ρευματοειδές πόδι, νευρολογικό πόδι, παθήσεις των γονάτων (ραιβογωνία, βλαισογωνία, αρθρίτιδα) και οσφυαλγία, μπορούν να διαγνωσθούν και να σχεδιαστεί η θεραπεία τους, όπως επίσης μπορούμε να μελετήσουμε και το μετεγχειρητικό αποτέλεσμα χειρουργικών επεμβάσεων.

Όσοι επαγγελματίες υγείας ασχολούνται με τη διάγνωση και τη θεραπεία παθολογικών καταστάσεων που προσβάλλουν τον άκρο πόδα, τη στάση και τη βάδιση, σίγουρα θα έβρισκαν χρήσιμες τις πληροφορίες που δίνονται μέσα από ένα πελματογράφημα.