Τα πέλματα αποτελούν τη βάση του ανθρώπινου σώματος. Σε αυτά πέφτει όλο το βάρος του σώματος με αποτέλεσμα να καταπονούνται καθημερινά. Η επιμελής φροντίδα και προστασία τους προφυλάσσει από επίπονες και δυσάρεστες καταστάσεις και μας βοηθά να έχουμε υγιή και ξεκούραστα πόδια ως τα βαθιά γεράματα.

Επιπρόσθετα η διάγνωση και θεραπεία των παθήσεων των κάτω άκρων παρουσιάζει ποικοιλομορφία και πολυπλοκότητα, διότι σε αυτό καλούνται να συνδυαστούν 30 οστά με αριθμό πολλές φορές επικουρικών οσταρίων, να επιτελέσουν συνδυαστικές λειτουργίες όπως βάδιση, τρέξιμο και να μεταφέρουν με αρμονικό τρόπο το βάρος του σώματος πολλές υπερβολικό και ανομοιόμορφα κατανεμημένο.

Η υγεία των πελμάτων δεν απαιτεί κόπο αλλά… τρόπο. Απλές συμβουλές μπορούν να προστατεύσουν τα πέλματα και να χαρίσουν «φτερά» στα πόδια.

Προσοχή στα παπούτσια

Τα παπούτσια δεν αρκεί να είναι μόνο στο σωστό μέγεθος όσον αφορά στο μήκος τους, δηλαδή το μεγαλύτερο δάκτυλο να απέχει τουλάχιστον μισό εκατοστό από την άκρη του υποδήματος. Πρέπει να έχουν και το σωστό πλάτος έτσι ώστε να μην συμπιέζονται τα μικρά κόκαλα (μετατάρσια) και τα νεύρα που υπάρχουν ανάμεσα στα μετατάρσια και στο πάνω μέρος του ποδιού (κουντεπιέ) στην περιοχή.

Επίσης, σημαντικό ρόλο παίζει και η ποιότητα και το υλικό κατασκευής των υποδημάτων. Επιλέξτε παπούτσια από δέρμα, που επιτρέπουν στο πόδι να αναπνέει, και με σχετικά σκληρή και όχι εύκαμπτη σόλα ώστε οι αρθρώσεις του ποδιού να μην καταπονούνται από την μεγάλη κίνηση, δηλαδή μέρος της κίνησης να την κάνει το υπόδημα και όχι εξ ολοκλήρου το πέλμα.

Πείτε όχι στην υγρασία

Όταν το δέρμα του ποδιού ιδρώνει, προκαλούνται προβλήματα όπως δερματίτιδα, έκζεμα και μυκητιάσεις («πόδι του αθλητή»). Αποφύγετε τις 100% βαμβακερές κάλτσες, που «κρατούν» τον ιδρώτα και σκουπίστε καλά την περιοχή του ποδιού κάθε φορά που κάνετε μπάνιο. Οι κάλτσες θα πρέπει να διατηρούνε τα πόδια ζεστά και στεγνά να απορροφούν τον ιδρώτα και να αφήνουν το πόδι να αναπνέει.

Συνήθως μίγμα πολυεστέρα με βαμβάκι και σαφώς λεπτές κάλτσες χωρίς ζάρες που δημιουργούν πιεστικά φαινόμενα ιδιαίτερα επικίνδυνες σε διαβητικούς με διαβητική νευροπάθεια.

Ξεκουράστε τα πέλματα

Οι καθημερινές δραστηριότητες και ιδιαίτερα η άθληση, η ορθοστασία και η παραμονή των ποδιών σε μία θέση για πολύ ώρα καταπονούν τα πέλματα αυξάνοντας τον κίνδυνο για τενοντίτιδα πρήξιμο στα κάτω άκρα και μείωση της κυκλοφορίας του αίματος και φλεβική στάση. Για αυτό το λόγο, πρέπει να δίνουμε την ευκαιρία στα πέλματα να ξεκουράζονται είτε ανεβάζοντας ψηλά τα πόδια είτε κάνοντας μασάζ (καλό είναι να χρησιμοποιείται μία ενυδατική κρέμα) στην περιοχή τακτικά κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Διατάσεις της πελματιαίας απονεύρωσης (ο ισχυρός «σύνδεσμος» που στο πέλμα ενώνει την πτέρνα με τα μετατάρσια), της γαστροκνημίας (γάμπα) και των μικρών μυών που βρίσκονται ανάμεσα στα μετατάρσια (ελμινθοειδής και μεσόστεοι) με ειδικές ασκήσεις βοηθούν στην υγεία των πελμάτων πρόληψη τραυματισμών και ξεκούραστο βάδισμα χωρίς πόνους και την ενοχλητική αίσθηση του κουρασμένου και πρησμένου ποδιού

Αντιμετωπίστε τα μυοσκελετικά προβλήματα

Σε αντίθεση με την παιδική, η πλατυποδία των ενηλίκων είναι επίκτητη και προκαλείται από την ταλαιπωρία που υφίσταται καθημερινά το πέλμα. Το αποτέλεσμα είναι να παραμορφώνεται η ποδική καμάρα, να υπάρχει πόνος και δυσκολία στη βάδιση, η οποία αρχίζει να επηρεάζει και άλλα σημεία του σώματος π.χ. πόνος στην έσω πλευρά του γόνατος. Είναι η λεγόμενη επίκτητη πλατυποδία αποτέλεσμα χρόνιας καταπόνησης ενός τένοντα που υποστηρίζει την ποδική καμάρα και λέγεται οπίσθιος κνημιαίος. Το πρόβλημα αντιμετωπίζεται είτε συντηρητικά με τη δημιουργία ειδικών πελμάτων είτε χειρουργικά με αναμόρφωση της έσω ποδικής καμάρας.

Ένα άλλο πρόβλημα που επηρεάζει την υγεία του πέλματος είναι η πελματιαία απονευρωσίτιδα η λεγόμενη άκανθα πτέρνης, δηλαδή ο τραυματισμός του ισχυρού «συνδέσμου» που στηρίζει όλο το πέλμα ξεκινά από την πτέρνα και καταλήγει στα μετατάρσια που βρίσκονται στην κάτω πλευρά του ποδιού και προκαλεί πόνο στην περιοχή.

Ένα άλλο πρόβλημα επίσης είναι οι τενοντίτιδες και ιδιαίτερα η τενοντίτιδα του Αχίλλειου. Η χρήση σωστών υποδημάτων που στηρίζουν τον Αχίλλειο τένοντα και σταθεροποιούν την πτέρνα καθώς και οι διατάσεις της γαστροκνήμιας και η χρήση ειδικών πελμάτων κατόπιν λήψης προπλάσματος μειώνουν τους τραυματισμούς όπως και η έκθεση των ποδιών σε ακραίες θερμοκρασίες είτε ζέστη είτε κρύο ιδιαίτερα το δεύτερο.

Διατηρήστε το βάρος σας σε φυσιολογικά επίπεδα

Η αύξηση του σωματικού βάρους, ιδιαίτερα όταν αυτό γίνεται απότομα, επιβαρύνει τα πόδια, καθώς τα πέλματα σηκώνουν μεγαλύτερο βάρος από αυτό που μπορούν να αντέξουν ιδιαίτερα στο τρέξιμο.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, συχνά εκδηλώνονται πόνοι και ενοχλήσεις στα πέλματα και τενοντίτιδες. Αιτία για αυτό είναι η απότομη αύξηση του σωματικού βάρους της εγκύου και η κατακράτηση υγρών.

Συμβουλές

Όταν κάνετε πεζοπορία, επιλέξτε παπούτσια με σκληρή σόλα και πάτους στο εσωτερικό τους. Υποστηρίζουν την ποδική καμάρα και μειώνουν την φόρτιση που δέχεται το πόδι.

Τα ψηλά τακούνια καταπονούν το πόδι. Ωστόσο, μεταξύ ενός πολύ στενού και ενός παπουτσιού με ψηλά τακούνια, προτιμότερο είναι το δεύτερο.

Το λεγόμενο κότσι οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στην κληρονομικότητα. Εν μέρει όμως προκαλείται και από τις δικές μας επιλογές, κυρίως από την χρήση στενών παπουτσιών. Για παράδειγμα πολλές φορές το κότσι (βλαισός μέγας δάκτυλος) δημιουργεί παραμόρφωση, κυρίως στις γυναίκες, στο μεγάλο δάκτυλο αλλά ο πόνος εστιάζεται κάτω από το 2ο και 3ο μετατάρσιο, δημιουργώντας πολλές φορές και επώδυνους κάλους.

Αρκετές φορές δίνεται η διάγνωση πτώση κεφαλών των μεταταρσίων πάθηση που σπάνια υπάρχει, στην συγκεκριμένη περίπτωση με το κότσι, το μεγάλο δάκτυλο είναι ο αυτό που παραμορφώνεται και σπρώχνει τα άλλα δάκτυλα σε μία θέση όχι εμβιομηχανικά σωστή, υπεξαρθρώνοντας ή εξαρθρώνοντας τις αρθρώσεις μεταξύ μεταταρσίων και δακτύλων. Στην περίπτωση που συζητούμε πρέπει να διορθώσουμε το μεγάλο δάκτυλο να το ευθειάσουμε ώστε να δοθεί χώρος να διορθώσουμε και την θέση των μικρών δακτύλων και δεν είναι μόνο τα οστά θα πρέπει να διορθώσουμε και τους τένοντες τα «σχοινιά» με τα οποία οι μύες κινούν τα κόκαλα ώστε το αποτέλεσμα να είναι μόνιμο κινητικά σωστό για βάδιση χωρίς πόνο και αστάθεια και αισθητικά ικανοποιητικό.

Το πιο εύκολο πράγμα είναι να αφαιρέσουμε την προεξοχή (εξόστωση) του μεγάλου δακτύλου να την κόψουμε δηλαδή, αυτό δεν χρειάζεται να είναι κάποιος ορθοπαιδικός για να το κάνει, αλλά με αυτό τον τρόπο το αισθητικό αποτέλεσμα είναι πολύ προσωρινό και η ανακούφιση στην βάδιση ανύπαρκτη. Αυτό που πρέπει κάνουμε και κάνουμε είναι να αποκαταστήσουμε την ανατομία όλου του ποδιού για να έχουμε ένα μόνιμο αισθητικό αποτέλεσμα και μία αρμονική κίνηση στην βάδιση.

Συχνές ερωτήσεις

• Πότε αρχίζω να περπατώ : με ειδικό υπόδημα την επόμενη μέρα με πλήρη φόρτιση, το υπόδημα αυτό φοριέται για 3-4 εβδομάδες ανάλογα την βαρύτητα της πάθησης και την εφαρμοζόμενη τεχνική.
• Νοσηλεία: ο ασθενής μπορεί να βγει την ίδια ή την επόμενη μέρα.
• Υπάρχει πόνος: με τις καινούριες τεχνικές (χειρουργικές και αναισθησιολογικές) ο πόνος είναι ελάχιστος ακόμα και με την πλήρη φόρτιση άμεσα μετεγχειρητικά.
• Πρήζεται το πόδι: το πόδι θα είναι πρησμένο για 3-4 μήνες γιατί εκεί πατάει όλο το βάρος του σώματος, χωρίς όμως αυτό να είναι κάτι υπερβολικό, παρατηρείται ιδίως στο τέλος της ημέρας μετά από ορθοστασία.
• Θα μπορώ να φορώ ψηλοτάκουνα παπούτσια: ναι είναι δυνατό αποφεύγουμε σε μόνιμη βάση τα μυτερά.
• Θα υπάρχουν καρφιά-βελόνες που θα προεξέχουν η γύψος: όχι, είναι όμως πιθανό να χρησιμοποιηθούν κατά περίπτωση βίδες-κοχλίες τιτανίου που είναι εσωτερικοί στο οστό προσθέτουν σταθερότητα και δεν χρειάζεται να βγουν ούτε επηρεάζουν κάποια κίνηση.

Προσοχή στις φτέρνες

Το λανθασμένο ύψος υποδημάτων, η απότομη αύξηση στην ένταση της άσκησης αλλά και τα ακατάλληλα παπούτσια κατά τη διάρκεια της γυμναστικής είναι παράγοντες που προκαλούν μεγάλη πίεση στα πέλματα και την φτέρνα.